10 داستان کوتاه که باید بخوانید - unevis (2024)

by صادق خوش سیرت | 29 مهر 1400 | داستان کوتاه/ نقد ادبی | 4 comments

در این مقاله قصد داریم 10 داستان کوتاه که شهرت جهانی دارند را به شما معرفی کنیم. داستان‌ها‌ی انتخاب شده در این لیست هر یک شاهکاری ماندگار در دنیای ادبیات به شمار می‌روند و آنقدر زیبا و استادانه به رشته‌ی تحریر درآمده‌اند که هر خواننده‌ای را هر چند برای لحظه ای از خود غافل کرده و به فکر وا می‌دارند.

1 . آخرین برگ:

اثری به یاد ماندنی از ویلیام سیدنی پورتر نویسنده‌ی آمریکایی که او را با نام مُستعار ” اُ.هنری” می‌شناسیم. ویلیام سیدنی عموماً بخاطر خلق آثار عاشقانه با شخصیت‌پردازی‌های بی نظیر شهرت یافته و بیشتر داستان‌هایش پایانی غافلگیرکننده و غم انگیز دارند.

داستان آخرین برگ حکایت نقاش پیری است که در تمام عمرش در پی کشیدن شاهکاری بوده که با پول فروش آن بتواند زندگی فقیرانه‌اش را سر و سامان دهد. اما هرگز نه به قصد کشیدن آن اثر دست به قلم برده و نه حتی تصمیم گرفته که چه منظره‌ای را بکشد. اکنون اما در آخرین روزهای زندگی خود در همسایگی دو دختر جوان با نام‌های جانزی و سو به سر می‌برد که اتفاقاً جانزی هم رویای کشیدن بندر ناپل را در سر می‌پروراند.

اما دختر جوان اکنون سخت بیمار گشته و آنقدر از زندگی ناامید شده که زندگی خود را وابسته به پیچک پیری می‌بیند که در هوای سرد نوامبر در گوشه‌ی حیاط خمیده و برگ‌هایش در حال فروریختن هستند. سو که از پشت پنجره شروع به شمردن برگ‌ها کرده، منتظر است تا آخرین برگ بر زمین بیفتد چرا که عقیده دارد زندگی او نیز همزمان با افتادن آخرین برگ به پایان می‌رسد اما داستان در اینجا به پایان نمی‌رسد. داستان آخرین برگ اگر برترین اثر ویلیام سیدنی نباشد، بدون شک یکی از زیباترین داستان‌های اوست که به ما درس گذشت، اُمید و انسانیت می‌دهد.

2 . اَندوه

انتخاب تنها یک داستان از بین بیش از هفتصد اثری که آنتوان چخوف از خود به یادگار گذاشته کار ساده‌ای نیست. آنتوان چخوف نویسنده‌ی برجسته‌ی روسی بود که به اعتقاد بسیاری برترین نویسنده‌ی داستان‌ها‌ی کوتاه و از برترین نمایش نامه نویسان جهان به شمار می‌رود. او در طول زندگی 44 ساله‌اش کوشید تا مشکلات جامعه‌ی خود را به گوش همگان برساند و در این مسیر به چنان مقام والایی رسید که نامش در کنار افرادی نظیر داستایوفسکی و تولستوی قرار گرفت و امروزه الگوی بسیاری از نویسندگان روسی به شمار می‌رود.

داستان اَندوه روایت یک روز از زندگی درشکه‌چی فقیری است که به تازگی پسرش را از دست داده و اکنون تنها برای آنکه هم‌صحبتی بیابد، به خیابان‌های سرد سن‌پترزبورگ پناه برده تا شاید مسافری بیابد و بتواند با او از غم بی‌پایانش بگوید. مسافرانی که گویی سرمای روسیه در وجودشان ریشه دوانده، او را در اَندوه خودش رها می‌کنند و درشکه چی در دل شب هم‌صحبتی متفاوت اما یگانه می‌یابد و برای او از اَندوه فراوانی که دارد می‌گوید. چخوف در داستان اَندوه بی تفاوتی انسان به هم نوعش را مورد سرزنش قرار می‌دهد و پیامی هم می‌فرستد برای آن‌هایی که در بین آدمیان به دنبال مونسی می‌گردند. پیامی تامل برانگیر که حقیقتش در روزگار کنونی بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.

3 . تک تیر انداز

اثری از لیام اُ. فلاهرتی، نویسنده‌ی ایرلندی وخالق آثاری همچون “دوئل ” و “دو هیولای دوست داشتنی” که در نوشتن داستان‌های کوتاه هم مهارتی ستودنی داشت. او که از طرفی نویسنده‌ای حاذق بود و از طرفی هم در جنگ جهانی اول شرکت کرده بود، به زیبایی هر چه تمام‌تر فضای حاکم بر دوران جنگ‌های داخلی ایرلند را در داستان “تک تیر انداز” به تصویر کشیده‌است.

داستان تک تیرانداز توصیفی از لحظات پراسترس تک تیراندازی را روایت می‌کند که خود را بر بام ویرانه‌های دوبلین تنها می‌باید و باید از تیررس تک‌تیر‌انداز دیگری محفوظ بماند. نویسنده در این داستان ذات جنگ و برادرکشی را مورد انتقاد قرار می‌دهد و از حسرت و ندامتی می‌گوید که ممکن است پس از کشتن یک هم‌نوع به انسان دست دهد.

4 . به ژاپنی

بدون شک داستان “به ژاپنی” نوشته‌ی جان گالزورثی نوسینده‌ی انگلیسی، یکی از زیباترین آثار سبک سمبولیسم یا همان نمادگرایی است. داستان درباره‌ی ملاقات تصادفی دو مرد ثروتمند که سال‌ها همسایه بوده‌اند، در صبح یک روز بهاری است. آن‌ها هر دو از اشخاص شناخته شده در شهر بوده و از زندگی مجللی برخوردار هستند. هنگامی که هر دو محو زیبایی درخت به ژاپنی شده‌اند گفت‌و‌گوی ساده‌ای بین آن‌ها شکل می‌گیرد که در خلال آن متوجه واقعیت تلخی از زندگی خود می‌شوند.

چیزی که بر زیبایی داستان به ژاپنی می‌افزاید بکارگیری بی‌نظیر نویسنده از عنصر نمادگرایی است. از عنوان داستان گرفته تا آواز پرنده‌ای که بر روی درخت نشسته و دماسنجی که در اتاق قرار دارد، همه و همه نماد مفاهیم و معانی خاصی هستند که به کمک آن‌ها معنای پنهان داستان نمایان می‌شود. یک خواننده‌ی معمولی شاید در مقابل خود داستانی خسته‌کننده و بی‌محتوا ببیند اما با اندکی تآمل، ژرف‌اندیشی نویسنده بر ما آشکار خواهد شد. نویسنده‌ی داستان فاصله گرفتن انسان مدرن از طبیعت که خانه‌ی اصلیش بوده و زندگی ناقصی که در اثر این جدایی به وجود می‌آید را به یاد ما می‌آورد.

5 . گردنبند

گردنبند، نوشته‌ی گی دوموپاسان نویسنده‌ی نامی و حاذق فرانسوی است. داستان گردنبند سرگذشت ماتیلد لوازل که دختری زیبارویی است و در خانواده‌ای فقیر به دنیا آمده را روایت می‌کند. ماتیلد علیرغم آنکه دوست دارد همسرش مردی ثروتمند باشد تا او بتواند زندگی اشراف‌زادگان را تجربه کند، به ازدواج با مردی از طبقه‌ی کارگر تن می‌دهد. اما زیبایی بی‌نظیرش که او را شیفته‌ی خود کرده باعث می‌شود که دخترک پا به دنیای خیال بگذارد و خانه‌ی کوچکش را قصری باشکوه بپندارد. قصری که دائم در آن جشن و میهمانی برپاست و او در هر میهمانی همه را محو زیبایی خود می‌کند.

اما در دنیای واقعی فقط یک بار این فرصت برای او محیا می‌شود که در چنین مجلسی حضور داشته باشد و او برای آنکه بتواند از آن یک شب نهایت لذت را ببرد، دست به کاری می‌زند که زندگیش برای همیشه تغییر می‌کند و تا سال‌ها تاوان کارش را پس می‌دهد. زیبایی داستان گردنبند در شباهت بی‌نظیرش به زندگی افراد معمولی و اتفاق‌هایی که برایشان می‌افتد، نهفته است. برای چه کسی اتفاق نیفتاده که به گذشته‌اش بیاندیشد و از اینکه کاری را انجام داده افسوس بخورد؟ اما ذات زندگی چنین است که دائم به پیش می‌رود و فرصتی برای بازگشت به انسان نمی‌دهد.

6 . جاده ی متروکه

جاده‌ی متروکه نوشته‌ی یوری ناگیبین، دیگر رمان نویس روس است. راوی،مردیست که برای ما از دیدار خودشبا پسر نوجوانی در گذشته‌های دور می‌گوید. پسرکی که در حال پاک‌سازی جاده‌ای است که دیگر کسی از آن گذر نمی‌کند. وقتی راوی از پسرک می‌پرسد که چرا چنین جاده‌ای را تمیز می‌کند، با جوابی روبرو می‌شود که دیدگاهش به زندگی برای همیشه تغییر می‌کند. ناگیبین در این داستان برآن است که به یاد مخاطب بیاورد که برای رسیدن به سعادت در زندگی باید همراه و همسفری داشت که در این مسیر او را یاری کند و هر جا که انسان هدفی را به تنهایی و بدون کمک دیگری دنبال کند، نه تنها بسیار رنج خواهد کشید، بلکه شاید هرگز به آن هدف نرسد.

7 . معشوقه اش

اثری جاودانه از ماکسیم گورکی که او را بیشتر با آثاری همچون “استادان زندگی” و “در جست‌وجوی نان” می‌شناسیم. نویسنده‌ی زبر دستی که خود یکی از بنیان‌گذاران سبک واقع‌گرایی اجتماعی است، در داستان معشوقه اش روزگار زنی بی‌سواد و طرد شده از جامعه را به تصویر می‌کشد که در همسایگی مرد جوانی (راوی داستان) زندگی می‌کند و گاهی از مرد جوان می‌خواهد که درعوض شستن لباس‌های او، مرد برای معشوقه‌اش نامه بنویسد. مرد جوان که از زن نفرت فراوانی دارد در خلال نوشتن یکی از این نامه‌ها متوجه حقیقت رعب‌آوری از زندگی زن می‌شود و در می‌یابد که زن چه رنج عظیمی بر دوش می‌کشد.

گورکی در این داستان سعی دارد از تاثیرات گرانبار کمبودهای عاطفی بر انسان بگوید و اینکه چگونه ممکن است این کمبودها او را به جنون بکشانند.

8 . لاتاری

شاهکار ماندگار نویسنده‌ی آمریکایی، شرلی جکسون، که با ظرافت و شیوایی تمام، جدال عقل و سنت را به تصویر می‌کشد و خواننده را به تعقل در برابر اعمالی که برایش جنبه‌ی عادت دارند، دعوت می‌کند. قرعه‌کشی خاصی که در روستایی هر سال انجام می‌شود و مردم روستا زندگی خود و حاصلخیزی مزارعشان را وابسته به آن می‌دانند. بزرگ و کوچک، زن و مرد، حتی معلمی که برای یک سال قرار است آنجا تدریس کند، همه باید در این مراسم شرکت کنند و همگی به یک اندازه شانس برنده شدن دارند.

داستان لاتاری آنجایی جالب می‌شود که مخاطب متوجه می‌شود این قرعه کشی تفاوتی اساسی با یک قرعه‌کشی معمولی دارد. بحث و جدلی که قبل از این قرعه کشی در بین اهالی روستا پیش می‌آید، نحوه‌ی آماده شدن اهالی روستا برای قرعه کشی، و اتفاقی که پس از مشخص شدن برنده می‌افتد، همه و همه از تسلیم شدن عاجزانه‌ی عقل در برابر سنت حکایت دارند. موضوعی که امروزه هم گریبان گیر زندگی هزاران نفر است.

9 . داستان یک ساعت

کیت شوپن را بیشتر با رمان “بیداری” می‌شناسیم اما می‌توان به صراحت گفت که “داستان یک ساعت” شهرت و محبوبیتش کم از رمان بیداری نیست. همانگونه که از اسم داستان برمی‌آید، داستان روایت یک ساعت از زندگی خانم لویز است که تازه خبر مرگ همسرش را شنیده و به شدت شوکه شده‌است. خانواده‌اش سعی در آرام کردن او دارند اما خانم لویز ترجیح می‌دهد که ساعتی را در تنهایی گریه کند و در سوگ بنشیند. پس از یک ساعت اما مسافری از راه می‌رسد که اوضاع را کاملاً تغییر می‌دهد، اما نه تغییری که خواننده انتظار دارد.

آنچه که داستان را زیبا می‌کند تناقضی است بین افکار و احساسات خانم لویز در این یک ساعت و آنچه که دیگران در مورد او می‌پندارند. شوپن در این داستان از نقش زنان در جامعه و خانواده می‌گوید که جایگاهشان تکریم نشده و در زندگی قربانی شده و به طرز بی رحمانه‌ای نادیده گرفته شده‌اند.

10 . عربی

در بین شیفتگان ادبیات جمله‌ای رایج است که می‌گوید “ادبیات به دو دوره تقسیم می‌شود، یکی دوره‌ی قبل از جیمز جویس، و دیگری دوره‌ی پس از او”. شاید این جمله تا حدی اغراق آمیز بنظر برسد اما این حقیقت که نویسنده ی ایرلندی تاثیر شگرفی بر ادبیات زمان بعد از خودش گذاشته بر کسی پوشیده نیست.

نویسنده‌ی رمان “اولیس” که با استادی تمام جریان سیال ذهن را در داستان‌هایش پیاده می‌کند، در داستان “عربی” ما را به جریان‌های ذهنی پسر یتیمی می‌برد که با خانواده‌ی عمه‌اش زندگی می‌کند و شیفته‌ی دختری در همان محله شده‌ است. او روزی به دختر قول می‌دهد که در بازار “عربی” هدیه‌ای برایش بخرد تا شاید دخترک بیشتر به او توجه کند اما هنگامی که قصد ورود به یک مغازه را دارد، گفت‌و‌گوی ساده‌ی بین چند مرد و یک زن تحول بزرگی در او و دیدگاهش در برابر عشق به وجود می‌آورد. نگاه جیمز جویس به عشق و ذات زندگی در این داستان بسیار واقعی‌تر و محسوس‌تر از نگاهی است که بسیاری از نویسندگان قبل و بعد از او ارائه داده‌اند.